niedziela, 20 maja 2012

Bitwa Wyrska 2012 - Wyry



Bitwa Wyrska 2012 - Wyry, Gostyń




Przez wiele lat Bitwa Wyrska była zapomnianym epizodem obrony górnośląskiej ziemi we wrześniu 1939 roku. W pamięci pokoleń przez lata utrwalany był mit, iż obrona Górnego Śląska sprowadzała się do dzielnej i pełnej poświęcenia postawy harcerzy (obrona wieży spadochronowej w Katowicach) czy też ochotniczych oddziałów powstańców śląskich. Z uporem zapominano o formacjach regularnych, czyli liczącej około 45 tysięcy żołnierzy Grupie Operacyjnej „Śląsk”, dowodzonej przez generała brygady Jana „Jagmina” Sadowskiego, wchodzącej
w skład Armii „Kraków”. Rdzeń GO „Śląsk” stanowiły trzy duże formacje: 23 Górnośląska Dywizja Piechoty od roku 1922 roku trwale związana z Górnym Śląskiem, mobilizowana od marca 1939 roku 55 Rezerwowa Dywizja Piechoty oraz elitarny Grupa Forteczna Obszaru Warownego Śląsk Ta ostatnia formacja obsadzała wznoszone od 1933 roku śląskie fortyfikacje stałe. Oddziały te dzielnie, przez trzy doby, od 1 września 1939 roku broniły śląskich wsi i miast przed hitlerowską agresją. Należy podkreślić, że odwrót Wojska Polskiego
z Górnego Śląska zarządzony w nocy z 2 na 3 września 1939 roku nie był spowodowany faktem pokonania
GO „Śląsk” przez oddziały Wehrmachtu, a ogólną sytuacją na froncie południowym, która groziła zamknięciem w kotle silnie trzymającej się na Górnym Śląsku polskich formacji.

Jednym z ważnych epizodów tych zmagań była Bitwa Wyrska, która rozegrała się pomiędzy 1–3 września 1939 roku w rejonie miejscowości Wyry i Gostyń położonych pod Mikołowem. W okresie jej szczytowego nasilenia
w walkach po obu stronach brało udział kilkanaście tysięcy żołnierzy. Dlatego śmiało można stwierdzić, że była to największa bitwa, jaka rozegrała się we wrześniu 1939 roku na Górnym Śląsku. Największa pomimo to przez lata zapomniana.

Osiem lat temu członkowie Stowarzyszenia na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium” oraz przedstawiciele Urzędu Gminy Wyry postanowili wdrożyć w życie ideę przypomnienia szerszej grupie osób
o tym historycznym wydarzeniu. Wierzymy, że pamięć o chwalebnych czynach naszych dziadków i ojców należy wpajać i umacniać nie tylko poprzez lekcję historii w szkołach, ale także poprzez tzw. żywą historię.




Tekst pochodzi ze strony - http://bitwawyrska.profort.org.pl/


















Bitwa wyrska (Bitwa pod Mikołowem) – bitwa wojny obronnej 1939 stoczona w dniach 1-3 września 1939 w rejonie Mikołowa, w rejonie wsi Wyry i Gostyń.

Wkroczenie wojsk niemieckich na Górny Śląsk[edytuj]

Druga wojna światowa w polskiej części Górnego Śląska rozpoczęła się atakami samolotów niemieckich z 4. Floty Powietrznej Luftwaffe, które zbombardowały kilka miejsc o świcie 1 września, w tym lotnisko w Katowicach. Następnie granice przekroczyły Freikorps wraz z piechotą Wehrmachtu i przełamały opór głównie oddziałów byłych powstańców śląskich w Rudzie Śląskie, Chorzowieoraz Katowicach.
Niemieckie siły 2 Dywizji Piechoty oraz 5 Dywizji Pancernej skupiły się na południe od okręgu przemysłowego w okolicach Mikołowa i Pszczyny.
Siły Wehrmachtu zdobywając 1 września kontrolę nad Żorami oraz Rybnikiem, przeszły do zażartej walki ogniowej na odcinku wzgórza 341 (na zachód od Mikołowa) aż do rzeczki Gostynki. Równocześnie były prowadzone walki pod Pszczyną.
Obronę strategicznego wzgórza 341 prowadził kpt. Tytus Wilkarski stojący na czele II batalionu ON Mikołów (Obrony Narodowej) 203 Rezerwowego Pułku Piechoty. Mimo strat 50% oddziału, poprosił gen. Sadowskiego o kontynuowaniu obrony odcinka tzw. wzgórza 341, czyli obecnej Fiołkowej Góry w Mikołowie-Mokrem, 2 września batalion musiał skapitulować. Oddziały niemieckie wieczorem stoczyły ciężką bitwę graniczną (według historyków opierających się na materiałach wspomnieniowych żołnierzy niemieckich i polskich), w lesie w Wyrach. W wyniku tego Wehrmacht zdobył kontrolę nad obszarami leżącymi nad Gostynką.
2 września około 5 nad ranem Niemcy rozpoczęli też ostrzał artyleryjski pozycji Polaków na linii Mikołów, Wyry i Kobiór.
Później dwa niemieckie bataliony wyruszyły w kierunku Tychów. Po drodze napotkały opór polskich jednostek na terenie obecnej dzielnicy Tychów Żwaków. Wioskę Niemcy zdobyli o godz. 17. W bitwie "wyrskiej" dość znaczną rolę odegrał pociąg pancerny Nr 51-"Groźny", skutecznie ostrzeliwujący pozycje niemieckie.
O godz. 13 dowódca Grupy Operacyjnej "Śląsk" gen. Jan Jagmin-Sadowski dostał wiadomość od generała Bernarda Monda, który walczył pod Pszczyną, iż jego 6 Dywizja Piechoty nie wspomoże walk pod Mikołowem z powodu odwrotu do okolic Oświęcimia (w Oświęcimiu, gdzie obecnie mieści się Muzeum do 1939 roku znajdowały się koszary wojskowe, później przebudowane na obóz koncentracyjny) i według historyków błędnego rozpoznania sytuacji, po "wstępnym rozbiciu" dywizji, która mogła "się pozbierać" (bo jak ustalono później, dywizja nie została rozbita w takim stopniu, by nie mogła kontynuować walki) i ponownie uderzyć, co mogło przeważyć w losach bitwy na odcinku Wyry-Gostyń-Kobiór-Pszczyna (Ćwiklice) i zorganizować obronę na linii rzeki San i Wisła, co zresztą zamierzało Dowództwo Naczelne - wymuszonego przełamaniem linii obronnych przez Niemców pod Pszczyną. Następnie Sadowski dowiedział się, że Krakowska Brygada Kawalerii walcząca w Lasach Świerklanieckich wycofała się spod Woźnik do Zawiercia. Wobec tego generał skierował się do Zawiercia. W nocy z 2 na 3 września zarządzono odwrót Wojska Polskiego z Górnego Śląska. W bitwie "wyrskiej" poległ m.in. ppłk. Władysław Kiełbasa, bohater obrony Mikołowa. Pochowany został wraz z pięcioma nieznanymi z nazwiska żołnierzami na cmentarzu przy kościele, obecnie bazylice mniejszej pw. św. Wojciecha w Mikołowie. Jak mówią różnie źródła, został śmiertelnie ranny w krtań lub brzuch.
tekst - wikipedia















Bitwa Wyrska Wyry Orzesze Mikołów Łaziska Górne 19 maj Gostyń War second II 1949 Pictures old Germany Poland Battle

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz